Durmak yok yola devam. Kucuk ABD = Turkiye

Türk ailesi borç sarmalinda

Ortadogu Gazetesi EKONOMI / 2012-08-21 14:59:25

Ailelerin bankalara ve tüketici finansman sirketlerine olan borçlari bu yilin ilk yedi ayinda yüzde 9 artti ve 256 milyar lirayi buldu. AKP döneminde tüketici kredisi borçlari 79 kat, kredi karti borçlari 14 kat, tüketicifinansman sirketlerine olan borçlar 12 kat artti.

Tasarruf egiliminin azaldigi ve borçlarin hazli arttigi son dokuz yillik dönemde Türk ailesinin finansal borçlari 18 katina çikarken, harcanabilir gelirdeki artis ise iki katta kaldi. Ailelerin borçlarinin harcanabilir gelirlerine orani yüzde 50'yi asarken, borcun finansal varliklara orani ise yüzde 45'i buldu.

CHP Ankara Milletvekili Sinan Aygün'ün yaptigi bir çalisma, Türkiye'deki ailelerin borçlanma oranlarinin, Avrupa ülkelerine göre simdilik düsük gözükse de son yillardaki hizla artis trendiyle hizla bu ülkeler seviyesine yaklastigini gösteriyor.

IÇ TALEP DURDU BORÇ ARTIYOR

TÜIK'in yaptigi harcamalar yöntemiyle GSYH sonuçlarina göre, bu yilin ilk çeyreginde hane halki nihai tüketim harcamalari geçen yilin ayni dönemiyle ayni düzeyde kaldi. Nihai talepte geçen yili göre yasanan bu duraklama egiliminin yilin ikinci çeyreginde de devam ettigi tahmin ediliyor.

Iç talepteki bu durgunluga ragmen, ailelerin finansal borçlarinin artis egilimi ise devam etti. BDDK'nin verilerine göre bu yilin ilk yedi aylik döneminde hane halkinin bankalara olan tüketici kredisi borçlari yüzde 7, kredi kartiborçlari yüzde 15,1, tahsili gecikmis kredi karti ve tüketici kredisi borçlari yüzde 12,3 artti. Merkez Bankasi'nin verilerine göre de hane halkinin tüketici finansman sirketlerine olan borçlari da yüzde 10,1 oraninda artis kaydetti.

Tüketici kredilerinin bakiyesi Temmuz 2012 sonu itibariyle 180,2 milyar liraya, kredi karti borçlari 63,3 milyar liraya, tahsili gecikmis kredi karti ve tüketici kredisi borçlari 7,5 milyar liraya yükseldi. Tüketici finansmansirketlerine olan borçlar da 5 milyar lirayi buldu.

Böylece 2011 yili sonunda 234,6 milyar lira olan ailelerin finansal borçlari Temmuz 2012 sonunda 256 milyar liraya kadar yükseldi.

Bu arada ailelerin vadeli konut alimlari nedeniyle TOKI'ye olan borçlariyla, bankalarin varlik yönetim sirketlerine sattiklari donuk kredi alacaklari da birlikte degerlendirildiginde, ailelerin finansal borçlarinin Temmuz 2012 sonunda 270 milyar lirayi astigi tahmin ediliyor.

SON 10,5 YILLIK GELISIM

Türkiye'deki ailelerin borçlulugu 2002 yilindan sonra hizla büyüyor. 2002 yili sonunda 2,2 milyar lira olan ailelerin bankalara olan tüketici kredisi borçlari, AKP döneminde 79 kat artti, ayni dönemde kredi kartiborçlarinda yasanan artis ise 14 kati buldu. Bu dönemde sadece bankalara olan borçlarda 37 katlik büyüme kaydedildi.

GELIRIN YÜZDE 51,7'SI

Merkez Bankasi'nin, ailelerin bankalar ve finansman sirketlerine olan borçlarinin yani sira konut alimlari nedeniyle TOKI'ye olan borçlarini ve varlik yönetim sirketlerinin satin aldigi donuk kredileri de dikkate alarak yaptigi hesaplamaya göre ailelerin finansal yükümlülükleri 2011 yili sonunda 251,9 milyar lira olarak gerçeklesti.

Merkez Bankasi, 2011 yili için hane halki harcanabilir gelirini ise 487,2 milyar lira olarak tahmin ediyor. Buna göre Türkiye'deki ailelerin 2011 yili sonundaki finansal yükümlülükleri ayni yila iliskin harcanabilir gelirlerinin yüzde 51,7'sine kadar yükseldi. 2003 yilinda borcun harcanabilir gelire orani yüzde 5,5 düzeyinde bulunuyordu.

Merkez Bankasi'nin söz konusu hesaplamayi yapmaya basladigi 2003 yilindan bu yana ailelerin bu anlamdaki yükümlülüklerinde 18 katlik, harcanabilir gelirde ise 2 katlik artis yasandi.

Türkiye'de ailelerin borçlarinin harcanabilir gelirlerine ve GSYH'ye orani Avrupa ülkelerinden düsük olsa da son dokuz yilda borçlanma ve gelirin büyüme hizlarindaki bu büyük fark, Türk halkinin hizla borç batakligina dogru sürüklenmekte oldugunu gösteriyor.

FAIZ ÖDEMELERI DE 5 KAT ARTTI

Türkiye'de genel faiz oranlarinda yasanan azalmaya karsilik, ailelerin borçlari için ödedigi faiz miktari da busürede 5 kata yakin artis kaydederek 2011 yilinda 23,1 milyar liraya kadar yükseldi. Bu tutar 2003 yilinda 4 milyar lira düzeyinde bulunuyordu. 2003 yilinda aileler harcanabilir gelirinin yüzde 1,6'siyla faiz öderken, 2011 yilinda gelirlerinin yaklasik yüzde 5'ini faiz ödemelerine ayirdilar.

BORÇLARIN PARASAL VARLIKLARA ORANI ARTIYOR

Türkiye'nin 2000'li yillarin basinda yasadigi krizinden sonra bankacilik sektörünün tüketicilere yönelmesi, tüketim harcamalarini önemli ölçüde artirirken vatandaslarin tasarruf egilimini ise azaltti.

BDDK'nin hanehalkinin finansal varlik ve yükümlülüklerinin 2004-Mart 2012 dönemindeki gelisimine iliskin olarak yaptigi bir çalisma da Türkiye'de ailelerin, giderek daha fazla tüketip daha az tasarruf yaptiklarini gösteriyor.

BDDK'ya göre ailelerin mevduat, Hazine iç borçlanma kagitlari, özel sektör borçlanma araçlari, menkul kiymet yatirim fonu, bireysel emeklilik, repo ve nakit para gibi parasal varliklari 2004 yilindan sonra 2,7 kat artarken, ayni dönemde finansal borçlar ise 12 kat artti.

Finansal borçlarin 2004 yilinda yüzde 9,5 olan parasal varliklara orani, Mart 2012 itibariyle yüzde 40,1'e yükseldi.